Armring van Callantsoog

Aan de kust van het huidige Noord-Holland werd in 1989 een vondst gedaan van een zogenaamde ‘sleutelbos’. Deze sleutelbos bleek echter een zilveren armring te zijn! De armring van Callantsoog heeft een kenmerkend uiterlijk, bestaande uit één grote ring van 7.6 cm diameter met vijf kleinere ringetjes eraan van ongeveer 2.5 cm diameter en dateert uit de tiende eeuw.

De armring van Callantsoog is daarentegen niet enkel een sieraad, maar ook een manier om zilver te vervoeren. Als de spiraalknoop op de grote ring opengedraaid wordt, kunnen de kleine ringetjes eraf gehaald worden of nieuwe eraan gehangen worden. Een productieplaats van dergelijke armringen wordt vermoed in Zuid-Zweden en Sjælland in Denemarken. Hier zijn armringen gevonden met gevouwen muntjes eromheen en ringen waarbij het aantal kleine ringetjes kan oplopen tot meer dan 15. In Scandinavië en Frisia betaalde men in de negende en tiende eeuw in ‘gewichtsgeld’: men kon betalen met muntjes, baartjes en sieraden van zilver die eventueel in het juiste gewicht geknipt konden worden als betaling (hakzilver). Men betaalde dus met zilver, waarbij de vorm niet veel uitmaakte. In dit licht kan de zilveren armring van Callantsoog zodoende gezien worden als een vroegmiddeleeuwse portemonnée met wisselgeld!

De armring van Callantsoog wordt door de overeenkomst met overige armringen uit Scandinavië geïnterpreteerd als een Vikingvondst. In Noord-Holland zijn echter meer vondsten die op aanwezigheid van Scandinaviërs duiden, zoals o.a. de twee schatvondsten van Westerklief op Wieringen, de Hiberno-Scandinavische armband op Texel, verschillende losse muntvondsten van dirhams en muntvondsten van Northumbrische stycas in Doornduijn. Veel van deze vondsten dienden, net als de armring van Callantsoog, vermoedelijk ook als hakzilver. De vondsten worden bovendien gezien als stille getuigen van inter-regionale betrekkingen tussen Vikingen rondom de Noordzee, waarvan West-Frisia – waar Noord-Holland toe behoorde – een deel uitmaakte.

Een replica van de armring van Callantsoog zal vanaf heden ten dagen onze uitbeelding verrijken!